Културите проникнувале, како порано така и денес, со контактирањето, мешањето, патувањата, преселбите, војните, освојувањето. Тие, исто така, се разменувале со сликањето, резбарењето, уметност, остатоците на културите, книгите и другите дела. Исламската култура во тој поглед не претставува ништо исклучително, а Западот ја запознал преку два основни пата и тоа: личните контакти и преводите.
Христијаните од Истокот дошле во контакт со муслиманите веднаш по исламското освојување на Персија, Шам(Сирија, Палестина, Јордан) и Египет. Го делеле со нив лебот и животот и уживале во закрилата на нивната верска и друга толеранција која секако била и останала пример. Учествувале во нивната духовна и културна активност, раководеле со младото исламско научно движење. Меѓу нив имало лекари и хемичари, математичари и астрономи, кои имаат големи заслуги за пренесувањето на грчкото културно богатство на арапски јазик. Несторијанците, јакобинците и другите одиграле во тоа мошне значајна улога. Научното и верското учење во исламот почнало потполно слободно, и не го ограничувале ниту верата, ниту нацијата. Арапот земал од Персиецот, муслиманот од хриситијанинот и обратно, а некои христијански мислители отворено полемизирале со муслиманите. Овие и слични полемики биле мошн прецизни, допирале мошне значајни прашања и третирале многи верски проблеми, кои се во непосредна врска со верата и верувањето. Доволно е да укажеме на проблемот на намерата, нужноста и волјата, за кои во Шам се полемизирало мошне рано, а кои ги проучувал и Јован Дамашки, што може јасно да се согледа и од неговите студии.
Христијаните не контактирале со западната црква туку со источната, разменувале со неа научни и верски дела. Самата Византија, според својата географска положба, била сосед на исламскиот свет и знаела за него мошне многу, и покрај своето непријателство кон него. Преку неа многу работи од исламскиот свет преминале на Запад, а посебно по крстоносните војни кои овозможиле и непосреден контакт меѓу христијанскиот и муслиманскиот свет. Војните траеле нешто повеќе од еден век (1096-1204). Овој контакт имал свои политички, воени и социјални последици: бил основа за слабеење на црковната моќ, за создавање на нови зачетоци на европското единство, за пренесувањето на воените вештини на Запад, како и некои источни обичаи и сосема го погодил феудалниот систем. Културните последици биле ограничени затоа што христијаните во тоа време ги немале потребните предуслови за истражување и изучување. Самата војна во чија основа стои верското непријателство не дава широки можности за културна и идеолошла размена.
Меѓутоа, постоел друг поцврст и подлабок контакт од овој, а тоа е контактот на Западот со исламот во Андалузија и на Сицилија. Таму Западот испраќал свои луѓе да учат и студираат, посебно студиите за математиката, астрономијата и медицината. Оделе и принцевите и благородниците трагајќи по лекување, или од желба да ја видат уметноста и феномените на исламската цивилизација. Муслиманите ја освоиле Сицилија уште на почетокот од деветтиот век, владеејќи со неа околу два и пол века. Тука мошне силно процутела исламската цивилизација. Таму христијаните живееле заедно со муслиманите, како што е случајот со исламскиот Исток. Тогаш кога Сицилија паднала под власта на Норман (1069) овој контакт уште повеќе се потсилил и Западот почнал да се ползува со исламските достигнувања на полето на цивилзиацијата и културата. Културната размена меѓу христијаните и муслиманите ја достигнала својата кулминација за време на владеењето на Фредерик ИИ (1250), кој бил воодушевен од исламските науки, ја познавал нивната вредност. Разменетите „Сицилиски писма“ меѓу него и Себин се најдобар доказ за тоа.
Муслиманите ја освоиле Андалузија уште на почетокот од осмиот век, останале во неа на власт околу седум века, негувајќи ја во неа култруата која не била ништо помала од исламската цивилизација на Исток. Тие имале мошне блиски контакти со христијаните од кои во исламот преминал оној што сакал, а кој не сакал, останувал во својата вера, уживајќи во полната слобода и мирљубивата соработка и покрај војните и конфликтите кои понекогаш се појавувале меѓу мислиманските владетели од една страна и кастилијанските кралеви од друга страна. Толедо бил првиот андалузиски град кој паднал во рацете на Алфонсо , кралот на Кастилија во 1085. год., град кој без сомнение се смета за најголем центар од каде исламската култура преминала на Запад. Тука доаѓале студенти од разни градови од Европа. Тие по завршените студии се враќале во своите земји да ја шират науката. Така исламска Андалузија била научен факел на цела Европа, ја осветлувала со наука, медицина и култура неколку векови.
И Евреите како и христијаните имале одредена улога во контактирањето со муслиманите. Живееле со нив како на Истокот така и на Западот, ја стекнувале нивната доверба стигнувајќи до мошне високи, значајни и одговорни функции. Го научиле арапскиот ајзик и ги студирале исламските науки специјализирајќи се во нив така што имало од нив лекари, философи и научници од кои посебно би го спомнале Џебрул (1058) и Мејмун (1204), кои имале мошне значајно влијание врз хриситјанската философија. Всушност, ние и не сме во состојба да го одвоиеме научното и философското истражување кое го направиле Евреите во средниот век од исламската култура. Тие биле муслимански ученици, земале од нив, го чувале она што го земале и се гордееле со него, а Ибн Рушдовата философија претставува темел на еврејската философска мисла во времето на ренесансата .
Евреите биле мошне силен фактор во ширењето на култруата на Запад, ја ширеле со својот котнакт со христијаните, со делата кои ги преведувале на латински јазик. Исто така ја ширеле обезбедувајќи ги христијаните со книги и исламски извори, како и со учеството во преведувачкото движење кое се појавило во средниот век. На тој начин тие биле една од мошне значајните алки во котнактите меѓу исламот и христијанството. Хебрејскиот јазик го врзувал арапскиот јазик со латинскиот, како што асирскиот порано го врзувал грчкиот за арапскиот јазик.
Превземено од: Арапско исламско влијание врз Европската ренесанса
Comments