Продлабочувањето на духовноста е можно да се постигне само со преиспитување, бидејќи душата нема да може да се исчисти без преиспитување.
Хасан ел Басри р.а. кажал: „Се колнам во Аллах верникот постојано се преиспитува и говори ова сакав, ова несакав да го изедам, нити на овој влез да влезам, ниту да влезеш одтаму и да излезеш од оваму. Ова не сакав; зошто ова ми требаше?; На ова нема да се повратам, како и многу други слични зборови и мисли на овие. Со постојано преиспитување на себеси си ги воочуваме недостатоците и во можност сме да ги поправиме.“(Медариџус саликин)
„Најштетната работа за еден човек е немарноста, непреиспитување на самиот себеси, занемарување на работи, а сето тоа го води еден човек во пропаст. Ова е состојбата на пропалиците кои ги занемаруваат битните работи и се ослонуваат на пропаста и никогаш не се преиспитуваат себеси и така одат кон пропаста заборавајќи на гревовите. “ (Игасету лехван)
Преиспитувањето е двострано. Едното е пред делото, а второто е после стореното дело. Што се однесува до првото преиспитување, тоа подразбира стопирање пред самото дело и размислување за него, дали е потребно да се стори или да се остави.
Втората врста на преиспитување е после стореното дело и оваа врста се дели на три врсти:
-преиспитување и покорност која е извршена на непотполн начин
-да се преиспита секое дело кое е сторено а било подобро да не се стори
-Да се преиспита делото кое е дозволено да се стори и притоа да се види зошто е тоа дело сторено и дали со тоа целта била Аллаховото задоволство и награда на оној свет или била целта овој свет и пофалба?
Оној кој ќе погледне во состојбата на повеќето нас ќе воочи голема немарност и запоставеност во преиспитување на самиот себеси, а голема занимација за состојбата кај другите и нивните недостатоци што секако доведува до големо мислење за себеси , умисленост и горделивост.
Ибна Кајим, Аллах му се смилувал вели:
„Еден од показателите дека човек се вратил кај Аллах е напуштањето на презирот и омаловажувањето на оние кои се во заблуда и страв за нив со отварањето на вратата на надежта за себе. Се надеваш на мислоста од Аллах, а стравуваш за оние кои што се во заблуда дека ќе им се случи казна, но сепак треба да се надеваш на милоста за нив и да се плашиш тебе да не ти се случи казна. Но ако веќе мораш да ги презираш и мрзиш заради она на што се, тогаш презирај се сам себеси повеќе отколку што ги презираш нив, и надевај се да тие добијат што поголема милост отколку што се надеваш за себе.“
Некој од првите генерации рекол: „ Нема да поседуваш потполно разбирање се додека не ги мразиш луѓето во името на Аллах, а потоа да се повлечеш во себе и да ја мразиш душата со најголем презир.“(Меџариџус саликин 1/438)
Хасан ел Басри р.а. кажал: „ О сине на Адам нема да постигнеш потполн иман се додека луѓето ги кривиш заради својот недостаток кој и сам го чиниш и додека не почнеш да го лечиш тој недостаток кај себе. Па кога тоа ќе го сториш ќе воочиш и втор недостаток и потоа со тој ќе се позанимаваш и потоа ќе се грижиш само за себе, а на Аллах најмили робови се тие кои што го прават тоа.“(Сифату Сафва)
Му било кажано на Ребиј б. Хасејм: „Зарем нема да ги опоменуваш луѓето: па кажал: „ Ја со себе не сум задоволен, па како да идам од себе и да ги критикувам другите. Луѓето се занимаваат со туѓи гревови а си ги заборавиле своите.“(Сифату Сафва)
Мејмун б. Мехран кажал: „Човек нема да биде богобојазен се додека не се преиспита себеси повеќе од што ги преиспитува другите, се додека не е сигурен од каде му е снабдувањето, облеката, пиењето, дали му е од халал или од харам.“(Хиљетул евлија)
Авн б. Абдуллах кажал: Никој не истражувал туѓи недостатоци освен кога ги заборавил своите.“
Ел Сиири ел Сакти кажал:„ Од знаци на постепено одење во пропаст е невоочувањето и на сопствените недостатоци.“
Бекр ел Музнивели: „Ако гледате човек дека се занимава со туѓи недостатоци и ги заборавил своите, знајте дека му се подметнати сплетки.“
Ебу Осман Ел хајри кажал: „Стравот од Аллах те води кон Него, умисленоста те одалечува, а презир кон луѓето е болест од која нема лек.“
Спознавањето на себеси ги затвара патиштата на умисленост, затоа Го молиме Аллах да ни Ги исчисти душите бидејќи Тој субханеху ве те’ала тоа најдобро Го може.
Од книгата „Едеб на Пратеникот“АбдулАзиз бин Мухаммед
Comentários