Добро познат германски имам и хафиз, по потекло од Скопје, Бенјамин Идриз напиша феноменална статија во која се обидува да понуди одговор на карикатурите, навредите и хулите врз Пратеникот. Што велат Куранот и Пратеникот, а.с., за ова?
„Бруталното убиство на учител по француски јазик, бидејќи на учениците им покажа карикатури на Мухамед а.с. на час, повторно ја изнесе оваа тема што ја мачи Европа повеќе од една деценија. Некои сметаат дека овој вид карикатура е слобода на мислење, додека за други тоа е навреда и понижување. Сè има свои граници, така и слободата има свои граници – каде што се нарушени правата и достоинството на другите. Нашите вредности мора да се засноваат на филозофија што ги почитува чувствата на секоја индивидуа, особено на членовите на целата верска заедница, и слични навреди што верниците ги доживуваат како провокација, не можат да се оправдаат со повик за слобода на изразување. Постојат уметници чија цел не е да ги навредуваат другите со дела што ги сметаме за ужасни, но има и такви кои тие имаат за цел да воведат проблеми таму каде луѓето живеат во мир и толеранција и да ги исмеваат религиозните чувства на милијарди луѓе.
Навредите кон пратеникот меѓу муслиманите никогаш не можат да ја доведат во прашање љубовта кон него. Факт е дека навредите придонеле некои муслимани и многу не-муслимани, да развијат поголем интерес и склоност кон исламот. Од друга страна, ваквите навреди ги мобилизираат екстремистите од обете страни, обичните граѓани, како и политичарите кои ја разгоруваат ситуацијата за нивните идеолошки и политички цели и го нарушуваат мирниот соживот и поттикнуваат омраза во општеството.
Никој не мора да се согласи дека слободата на изразување се бара да се заштити и зајакне со презир кон она што многу им значи на другите луѓе. Тоа е една работа. Второто е дека ние муслиманите мора да ги заштитиме и зајакнеме демократијата и слободата на изразување со залагање за почитување на честа и правата на другите. Неприфатливо е муслиманите да станат жртви на слободата на изразување. Сепак, агресивните одговори на навредите се бесмислени. Сега муслиманите се прашуваат како треба да реагираат на карикатурите на пратеникот Мухамед и сличните клевети. Одговорот може да се најде во Куранот и кај самиот пратебик Мухамед а.с.. Со оваа статија ќе се обидам да понудам еден од можните одговори.
Ибн Салул како прототип на карикатурист
Исламски историски книги и збирки на хадиси наведуваат дека човекот по име Абдулах Ибн Селул бил немилосрден противник на пратеникот и се истакнал како водач на група која постојано го напаѓала и провоцирала. Ибн Салул може да се гледа како прототип на сите луѓе во секое време, кои свесно или несвесно, под маската на уметноста и слободата на изразување или што било друго, го „навредуваат“ или „понижуваат“ Мухамед а.с.. Но, дали е можно воопшто да се навреди и понижи Божјиот Пратеник? Не! Мухамед а.с, како „најдобар пример“ (Кур’ан 33:21), ужива најголема почит од милиони луѓе, без оглед на времето и просторот, за што им се замерува на оние што го исмеваат. Како ниедна друга личност, Мухамед а.с. се фали низ целиот свет, секоја минута, ден и ноќ и низ целиот свет, преку муслиманскиот повик за молитва – езан, преку салаватите што ги носат муслиманите итн. Таквата личност никогаш не може да биде понижена. Ниту едно ниво на потсмев не може да и пријде.
Во спорот со Ибн Салул, пратеникот, а.с., никогаш не се чувствувал „навреден“. Неговата реакција беше секогаш мирна. Бухари, кој е познат како автентичен собирач на хадиси и биограф на пратеникот, а.с., раскажува дека во една прилика Мухамед а.с сакал да разговара со Ибн Салул за да се смири со него. Тргнал со своето магаре кон местото каде што живееше. Кога Ибн Салул го видел Мухаммед а.с., тој го навредил со зборовите:
„Бегај од мене, ми пречи смрдеата на твоето магаре“!
Кога еден од пријателите на пратеникотМухамед ги слушнал овие зборови, стана и сакаше да го нападне Ибн Селул со цел да го одбрани пратеникот. Пратеникот, а.с., веднаш го смири својот пријател, замолувајќи го да не постапува агресивно или да направи насилен конфликт. Овој настан не се случил во Мека, каде муслиманите биле слаби, туку во Медина кога Пратеникот, а.с. и муслиманската заедница биле многубројни и силни.
Куранот вели дека Ибн Салул во омразата кон Пратеникот, а.с. стигнал дотаму што му се заканувал на него и на неговата заедница со „протерување од Медина“. Пријател на Омар бин ал-Хатаб побарал од Пратеникот, а.с., дозвола да го убие. Историчарот и коментатор на Куранот, Ибн Табари, во толкувањето на ова истакнува дека Пратеникот, а.с., строго ја отфрлил оваа желба на Ибн Хатаб и рекол:
„Не сакам да ме паметат како Мухамед кој дозволил да биде убиен неговиот придружник “.
Да обрнеме внимание, Пратеникот а.с. го нарече Ибн Салул „придружник“, односно „пријател“!?
Учителот за хадис Ал-Безар раскажува дека синот на Ибн Салул го прифатил исламот и го прашал Пратеникот а.с. како да се справи со татко му кој бил непријателски расположен кон Мухамед. Пратеникот а.с. одговорил:
„Почитувајте го твојот татко и однесувајте се на него на најдобар начин.“
Интересна е и друга анегдота пренесена од Ибн Абас (роднина на Пратеникот а.с. и исто така еден од најраните толкувачи на Куранот). Кога на Ибн Салул му се слошило, Пратеникот а.с. го посетил. Кога умрел, Пратеникот а.с. го покрил со кошулата и присуствувал на неговиот погреб. Од овие примери можеме да видиме како Пратеникот а.с., и покрај тешкото и долгогодишно непријателство на Ибн Селул, реагираше мирно и спокојно на клеветата. Во ниту еден момент не презеде ништо против него.
Сопругата на Пратеникот а.с., Аиша, р.а., раскажува дека некои непријателски луѓе го поздравувале Пратеникот а.с. со зборовите: „Нека биде смртта со вас“. Лута на нивниот поздрав, неговата сопруга им рече: „Проклети да сте“. Пратеникот а.с. ја прекори:
„Ајша, немој да го кажуваш тоа! Бог ја сака нежноста во сите нешта. Не реагирајте насилно или со навреди “(Бухари).
Ставот на Пратеникот а.с. кон Ибн Салул и луѓето како него секогаш бил во согласност со неговиот принцип:
„Не сум испратен да проколнувам, туку како милост на световите. (Муслим).
Зошто Пратеникот а.с., реагираше толку смирено?
Куранот е упатство за Пратеникот а.с., а со тоа и за муслиманите. Тој дава упатства за тоа како треба да се однесува човекот во ситуации кога Аллах, Куранот или Неговиот Гласник се исмејувани и навредувани. Куранот ги тематизира овие случаи на неколку места и во никој случај не дозволува агресивна реакција, ниту со збор и со дело. Еве неколку примери и совети од Куранот.
Куранот известува дека Пратеникот а.с. постојано бил нарекуван „луд!“ (Сп. Стихови 15: 6; 26:27; 37:36; 44:14; 51:39; 52:29; 68: 2; 68:51 и 81:22) или „лажлив магионичар“ (38:04) . Аллах го потсетува на фактот дека и другите пророци пред него биле исмејувани:
„На Пратениците им се исмеваа и пред вас, така што оние што ги исмеваа го добија токму она што го исмеваа“ (6:10, исто така 43: 7 и 51:52).
Се разбира, тешко е за човек што се обидува да воспостави мир и сочувство во општеството (21: 107) да издржи навреди. Аллах ја опишува оваа човечка ситуација, го теши и му дава ориентација:
„Ние многу добро знаеме дека е тешко во твојата душа за тоа што го велат, ..“ (15: 97-98).
Бог го советува да биде трпелив и да се држи на растојание од таквите:
„И бидете трпеливи со она што го зборуваат и избегнувај ги“ (73:10).
Дури и кога луѓето се потсмеваат на Бога / Аллах (богохулење) или Куранот, Куранот препорачува да се дистанцираме од таквите:
„Кога ќе ги видите оние што ги исмеваат со нашите зборови, држете се подалеку од нив додека не преминат на друг разговор“. (6:68).
Значи, дистанцирајте се додека не најдат друга, подобра тема. Бог забранува да ги караме луѓето чиешто разбирање за Бог се разликува од нашето (6: 108).
Ако не се дистанцираме од луѓето што се потсмеваат на Бога или на Пратеникот а.с. и наместо тоа да реагираат со истите методи или дури и насилство, тоа неизбежно води до ситуации во кои и оние што го исмеваат и оние што го испровоцираат настанот се на исто ниво. Бог предупредува:
„Тој веќе ви откри во Книгата: Кога ќе слушнете дека зборовите на Алах се негираат и се потсмеваат, не седете со оние што го прават тоа додека не влезат во друг разговор, во спротивно ќе бидете како нив. (4: 140).
Сите овие курански стихови и ставовите на Пратеникот а.с. покажуваат дека Бог и Неговиот Пратеник се против кој било агресивен перформанс и насилство во прашање на потсмев со нашите религиозни симболи. Оние кои користат насилство и покажуваат склоност кон насилство, но и оние кои молчат за тоа, всушност му штетат на исламот. Тие нè спречуваат, директно или индиректно, да го прикажеме нашиот милостив Пратеник а.с. во вистинско светло. Сè додека таквите луѓе се преправаат дека дејствуваат во име на исламот, вистинските муслимани ќе бидат револтирани и гласно, јасно и јавно ќе го искажат своето спротивставување на оние кои му штетат на исламот одвнатре. Зашто, ако не го сторат тоа – тогаш тие самите, со својата тишина или пасивност, не се во согласност со моралот на Пратеник а.с..
Што да правиме?
1. Љубовта кон Бога и Неговиот Пратеник а.с. треба да се изразува исклучиво преку поголема понизност, благодат, трпеливост и добрина во нашите срца и дела! Колку повеќе покажуваме љубов и благост, толку повеќе дејствуваме во духот на Пратеник а.с.. Секој од нас треба да биде „жив Мухамед“ кој остава траги на благодатта на Земјата во своите постапки и дела.
2. Немојте да се заморувате да ја истакнувате вредноста на слободата на изразување и бидете упорни во осудата на насилството. Во исто време, да разјасниме дека сме за хумор, шеги и уметност, но дека не можеме да прифатиме навреда на светите симболи, без разлика за која религија станува збор.
3. Во историјата, религијата и уметноста секогаш биле блиски, но поттикнати од карикатури на Мухамед, тие станале толку отуѓени што и двете страдаат од неа. Затоа е потребно да се усогласат уметноста и религијата. Тука се молат муслиманските уметници кои живеат во Европа да ја изнесат својата уметност на сцената и да ја покажат нејзината убавина. Во времето на Пратеник Мухамед, немуслиманските уметници или поети се подбивале со Пратеник а.с.. Придружникот на Пратеник а.с. и првиот муслимански поет Хасан ибн Сабит одиграл клучна улога во претставувањето на човечките квалитети на Пратеник а.с. во светот на уметноста. Како и во случајот со Хасан ибн Сабит, муслиманските поети, писатели и уметници, треба да го прикажат милостивото лице на Пратеник а.с. на јазикот на уметноста.
4. Имами, теолози, но и други муслимани, се поканети да пишуваат текстови и книги на соодветните јазици на земјите во кои живеат: во Германија на германски, во Франција на француски итн., Или да прават видеа, клипови, графики, на кои милоста на Пратеникот Мухамед а.с ќе биде презентирана повеќе пати. Тој беше испратен како „милост и благодат на сите светови“ или на сите народи, како што вели Куранот (21: 107). Сепак, многу муслимани го задржаа за себе, и го заклучија во своето ограничено гето!
5. Со дискутирање на карикатури, карикатуристи го постигнаа она што не можевме – да го донесат Пратеник а.с. на светската сцена. Сега сме предизвикани и повикани да го претставиме Пратеник а.с. на таа сцена на најдобар можен начин. Тој мора да биде изведен од нашите муслимански куќи и џамии во јавноста, мора да биде таму каде што се луѓето, во библиотеките, училиштата, универзитетите, парламентите, медиумите, музеите, театрите. Прашањето е дали сме подготвени да доставиме соодветни позитивни и квалитетни понуди? “
Comentários