Учењаците заслужуваат голема чест и големо место. Пренесени се многу изреки на асхабите и од првата генерација, кои поттикнуваат почитување на улемата(учените) , оддавање благодарност на местото каде што се бара знаење , должност на добро однесување во овие места, и она што асхабите го правеле во такви ситуации. Еден кој го исполнува сето тоа, се надеваме дека ќе биде Алим(Учен) еден ден, образован, и еден од ониее коисакаат да се едуцираат, вреден и доследен на следење на суннетот, a кој не исполнува дури и делче од тоа, или ги нема положено критериуми кои што веќе беа споменати, не вреди да се спомене.
– Најдоброто суштество некогаш создадено, последниот Пратеник на Аллах, савс, во хадис кудси ни има пренесено:’‘Кој го напаѓа Мојот Евлија (штитеник), Јас сум му објавил војна на него!”
Велат Шафија и Абу Ханифа:”Ако учењаците не се Евлии на Аллах, тогаш Аллах нема Евлија.”(2)
– Мухамед а.с. вели:”Не е еден од нас,оној кој не ги почитува постарите, ниту оној кој не е милостив кон помладите,ниту оној кој не ја знае вистинската вредност на учењаците’‘(3)
– четвртиотхалифа i внук на Пратеникот, Алија, р.а., рекол:”Правата на Учениот над тебе е да ги поселамиш сите луѓе во целина, а особено него, да седнеш пред него, да не покажуваш со својата рака кон него , ниту да намигнуваш пред него, да не велиш тој и тој кажал и никој да не оговараш пред него.” (4)
– Уште еден праведен халиф и маченик, Омер, р.а., рекол :”Правата на учењаците се да не поставуваш многу прашања, ниту да го присилуваш на одговор, ниту пак да им досадуваш кога се уморни, или да го влечеш за неговата облека кога трга , ниту да ги откриеш неговите тајни, ниту да оговараш некој пред него, учењаците се како палми, чекаш кога ќе падне од неа нешто. “(5)
– Познавач на Куранот на исламскиот Умет, Абдула ибн Аббас, р.а., ни кажува во врска со неговото однесување кога бил во потрага по знаење и неговата голема желба за него:”Кога преселил Пратеникот ,а.с. , Јас му кажав на еден енсариј: ‘Да ги прашаме другарите на Мухаммед а.с. за хадис, бидејќи тие се уште многу “, па ми одговори:” Јас сум вчудоневиден ти, сине на Абас, мислите дека луѓето имаат потреба за тебе, меѓу нив и такви и такви асхаби, и тој отиде, а јас ги прашав другари на Пратеникот а.с. за Хадисите. Кога слушнав дека некој Хадис пренесува еден од другарите на Пратеникот а.с., ќе дојдев до неговата куќа, а ако го најдев да спие, ќе ја раширев мојата наметка пред неговата врата, и ветрот ќе фрлаше прашина врз мене додека не излезеше тој асхаб и ме прашаше: “О, син на Пратениковиот чичко, зошто идеш? Зошто не испрати по мене да дојдам кај тебе, поважно е јас да дојдам кај тебе. “Па јас прашав за Хадисот. И овој енсарија (6) доживувал да кога луѓето се собираа околу мене и ми поставуваа прашања,јас да кажам : ‘Овој млад човек е попаметен од мене.”’ (7)
– Амир ес Шаби, р.а., рекол:” Зејд ибн Сабит сакал да се искачи на коњ и ја стави неговата нога под седло, а Ибн Аббас го прифатил, па затоа тој (Зејд) рече: “Заборавете на тоа, Внучко на Пратеникот”. “Не”, одговори тој, “така се третираат учењаците и постарите.” ‘(8)
– Хасан ибн Али, р.а, рекол на неговиот син:”О, сине, кога ќе седнеш со учени, обидувај се да се слушнеш повеќе од разговор, и научи да ги слушаш добро и да добро молчиш, и никого не е прекинувај во говор и слушај го до крајот, без разлика колку долго тој зборел. “(9)
– Шафија, р.а. рекол :”Јас нежно ги вртев страниците на книга пред Малик, од почит за него, така што нема да се слушне шушкањето. “(10)
– Ебу Бекр Раџули, р.а. вели:”Кога студент засака друштво на учењаци , тогаш се дружи со нив, со почит и понизност кон нив. Неговиот глас е под нивниот глас, смирено ги прашува , а повеќето од неговите прашања се за покорност кон Аллах, Славениот,давајќи им до знаење дека му треба знаење за тоа што го прашува. Им се заблагодарува на нив кога ќе стекне знаење од нив, и им кажува дека голема корист добил, а потоа, и ако тие се лути на него – не се лути на нив, но барува причина зошто тие се лути на него и со тоа се подобрува, барајќи им извинување, и не им досадува со прашања. Тој е благ во сите нешта, не разговара со нив, не се докажува дека е поучен од нив, и неговата главна грижа е да бара придобивки од улема на еден убав начин. “(11)
-Ен Невеви, р.а.:”Студентот треба да биде скромен во знаењето пред наставниците, и неговото смирение ќе се зголеми. Сите Ние имаме наредба за смиреност воопшто, а тука е посебна потреба. Ќе го следи неговиот учител и се консултира со него за неговите проблеми и ќе работи според неговите инструкции, како што пациентот слуша искусни и квалификувани доктори. (…) Во основа студентите ке се стремат да ги исполнуваат желбите на наставникот дури и ако не се согласуваат со неговото мислење и нетреба да се шири или оговора ниту издаваат неговите тајни, и да не влегува кај него (учителот) без негова дозвола. Кога се влегува кај него да се влезе дотеран и со чисто срце, без предрасуди, со aбдест, да не прерипнува повеќе од луѓето, туку да седне на линијата каде завршува редот освен ако не е поканет од страна на наставник да дојде поблиску. Треба добро да се однесува со своите колеги и слушателите на предавање, бидејќи неговото добро однесување со нив е убаво однесување во однос на наставникот и неговите предавања. “
Постојат и други доблести кои се неопходни студентот да се да се подигне со правилни исламски принципи, и од нив се:
Кога студентот слуша од неговите наставници хадис и прашања од шеријат кои ги знае да не учествува со наставник во споменување додека тие се предаваат, и ќе молчи и слуша. Првата генерација го сфати значењето на овој гест како што е споменато во многу од овие традиции, како што се говорот на Муаз ибн Сеид:”Ние бевме кај Ата ибн Ребахи човек спомна Хадис, а друг човек се соочи со него во овој Хадис. Потоа му рече Ата ‘,’ Субханеллах, што е ова однесување? Кои се овие идеи? Слушам Хадис од човек, и знам дека сум подобар од него, сакајќи да ви покажам пример. “
Забрането е да се расправа многу за науката. Дискусии на знаењето во повеќето случаи води кон судири, потенцирајќи, омраза и лоши мислења на учењаците, за напад со лаги и обвинувања и други дека влегуваат во харам. Затоа и Мухаммед, а.с., предупреди на штета на дискусија, освен ако не е најдобар начин, како што се вели во Хадисот:” Не залутал ниеден народ кој бил на правиот пат, а да не бил искушан со расправии . ” Ќе споменеме неколку вести во врска со ова :
– Ибнул Кајум ни пренесува:”Кога Аллах сака добро на Својот роб, ќе му ја отвори вратата на работата, и ќе ја затвори вратата за да разговара, и кога Аллах сака зло на својот роб, ќе ја затвори својата врата на работењето за исламот, и ќе ја отвори вратата за да разговараат. “
-, Хасан ел Басри,р.а., како што видол луѓе да се расправаат рекол :”На Овие луѓе им стана досадно обожувањето, говорот им e безвредност , изгубиле богобојазност па расправаат. “(18)
– Шафија, р.а. рекол ”Јас никогаш не разговарав со никого, а да не сакав да победи, да ја каже вистината, и да биде инспириран од тоа за да биде под надзор и заштита на Аллах, и јас не разговараат со никого без да бидам заинтересиран кон тоа дали Аллах ќе ја донесе мојата вистина, или на неговиот јазик. “
– И Шафија рече: ‘ И Јас не сум се расправал со никого кој го отфрлил доказот, а да не изгуби вредност во моите очи, и со секој, кој го прифатил доказот а да не го засакав. “
3 – Прашањето е клучот за знаење, и затоа што студентот кој знае можностите и ја почитува улемата се обидува да ги задржи добрите манири кога прашува. Тој го прашува само кога сака да учи, за да дојде до вистината. Постојат многу луѓе кои не ги прашуваат научниците за да ја дознаат вистината, но за да се намали угледот на улемата, иако улемата ги познава нив. Улемата предупредила да не се одговара на овие бидејќи тие се будали, кои не заслужуваат одговор.
– Абу Хамид ел-Газали се бавел соИлмул-Калам и сретнал дека многу луѓе кои се занимаваат за суфизам, особено меѓу филозофите. Тој вели,”И најубаво да одговараш на прашањата и со најубавите одговори, тоа на некои луѓе само ќе им ја зголеми омраза, нетрпеливоста и љубомората. Затоа, најдобар начин, е да не се замараш со него и да се свртиш од него и го оставиш во неговата болест. “
– Имам Ен Невеви:”Оној кој прашува и сака да ме присили да одговорам или да ме оневозможи со неговото софистичко прашање, не го заслужуваат тоа. “
Забрана за навреда на улемата.
– Од шејтанските дошепнувања на некои студенти е да се вклучат во некои озборувања на своите браќа или да го навредуваат некој алим, бидејќи не се согласува со нивните погледи. Затоа, важно е за учениците да се учат на однесување со спротивни мислења и да си се навикнеме да ги сакаме своите браќа и да не се навредува различниот научен став. Алими може да критикуваат алими кои се на ист или повисок ранг од него, или некој кој може да се повика на научниците од ист ранг и од кој бил критикуван. И ако студент критикува еден Алим , а сам не е Алим, ниту самиот може да се повика на научници од повисок ранг, кој го критикувале првиот, било директно или само го критикувал некој став, тоа е незрело и смешно, особено за учениците кои стекнуваат знаење. Ова е, за жал, сè уште многу присатно. Студентите треба да ги почитуваат туѓите мислења, да дискутираат со научни методи, да ја продолжуваат меѓусебната љубов и внимание, да секогаш се држат до тој пат и да не отстапуваат. Жално е што дивергенција на мислењето води кон лична поддршка на себе си, на лошото однесување во дебата, и дозвола за да се нападне чест на муслиманите, особено на учењаците, и при тоа да се испитуваат нивните грешки .
Ен Невеви рекол:
Знај брате, Аллах да не исчисти и упати, дека телата на учењаците се заштитени, и дека Аллаховиот закон за оние кои што ќе ја нападнат нивната чест , и при тоа клеветат и изнесуваат на виделина нивни мани и нивни недостатоци , ќе бидат искушани со смртта на нивното срце пред нивната природна смрт.
-(’ Повикот на пејгамберот меѓу вас не сметајте го како повикот ваш кој го упатувате еднинадруги. Аллах, секако, ги знае оние меѓу вас кои бегаат кришум. Оние кои се спротиставуваат на наредбата Негова нека бидат внимателни: ќе ги снајде искушение или ќе ги снајде казна болна!(Куран)“)
На нас е да знаеме дека не се сите црни и бели. Се надевам дека сектите ќе се откажат од јаловата работа која се состои во ставање нашате возвишена и совршена вера во нивниот Прокрустов кревет. На сите муслимани и оние кои се припишуваат на исламот им го порачуваме она што го кажал табиинот и научникот Мухамед ибн Сирин, р.а.:”Науката е вера, и гледајте од кој ја земате. ” Аллах да ни помогне и да не сочува од заблуда и грешки.
-Амин.
Еф. Ерсан Граховац
Comments